Świat bez głodu? Takie są założenia ONZ na rok 2030

Z problemem niedożywienia zmaga się blisko 9 proc. spośród 8 miliardów mieszkańców Ziemi. Również w Polsce głód, mimo uginających się półek sklepowych, nie zniknął całkowicie. Czy uda się go zlikwidować w ciągu najbliższych lat?

Problemy na froncie walki z głodem

Zapewnienie dostępu do bezpiecznej i sycącej żywności wszystkim mieszkańcom ziemi, to drugi z Celów Zrównoważonego Rozwoju zawartych w Agendzie 2030. Po latach, kiedy wydawało się, że świat jest na dobrej drodze, by ograniczyć zjawisko głodu, od 2015 roku dane wskazują na stagnację w przezwyciężaniu tego problemu. Kryzys żywnościowy w wielu miejscach pogłębiła pandemia COVID-19, która odebrała ludziom źródło dochodu. Według raportu Global Network Against Food Crises, liczba ludzi głodujących i niedożywionych wzrosła w 2020 roku o 20 milionów w stosunku do roku ubiegłego[i]. Brak regularnych posiłków dotyka przede wszystkim ludność Azji i Afryki. Na tym ostatnim kontynencie z niedożywieniem zmaga się blisko 19 proc. mieszkańców.

Plagi głodu i otyłości

W Agendzie 203 szczególne miejsce poświęcone jest głodowi wśród dzieci i kobiet w ciąży. Permanentne niedożywienie na wczesnym etapie rozwoju prowadzi do różnego rodzaju zaburzeń w ciele takich jak np. obniżenie odporności, zaburzenie w formowaniu się układu nerwowego, czy niższy wzrost. Według danych z 2019 roku blisko 21 proc. globalnej populacji dzieci poniżej piątego roku życia ma niedobory wzrostu[ii]. Z drugiej strony brak dostępu do pełnowartościowej i zdrowej żywności prowadzi do narastania problemu otyłości wśród dzieci, które często odżywiają się tzw. śmieciowym jedzeniem. Problem nadwagi w skali globalnej dotyczy już 21 proc. dzieci w wieku 5-9 lat.

Głód w Polsce bierze się z biedy

W Polsce problem z dostępem do pełnowartościowej żywności dotyka przede wszystkim osób żyjących w skrajnym ubóstwie, a więc takich, których wydatki nie przekraczają 640 zł miesięcznie[iii]. W 2020 roku ich liczba wzrosła o 370 tys. do ok. 1,9 mln. Według danych Banków Żywności z ich pomocy żywnościowej korzysta około 800 tysięcy Polaków[iv]. Rosnącym problemem jest też niewłaściwe odżywianie. Otyłość dotyka już blisko 23 proc. dorosłej populacji naszego kraju oraz 13 proc. dzieci w wieku 5-9 lat[v].

Ekologiczne rolnictwo odpowiedzią na głód

Kluczowe w walce z głodem jest podniesienie wydajności rolnictwa. By było to możliwe, należy postawić na rolnictwo odporne na klęski żywiołowe oraz przystosowane do zmieniających się warunków klimatycznych. W tym celu państwa zobowiązane są chronić glebę i grunty przed wyjałowieniem. Należy też upowszechniać wiedzę na temat dobrych praktyk rolniczych, które wzmacniają lokalne ekosystemy. Ich siłą powinna być bioróżnorodność. Środowisko zamieszkałe przez różne gatunki i bogate w różnego rodzaju zależności nie tylko lepiej funkcjonuje, ale jest też bardziej odporne na niekorzystne zmiany.

Wsparcie państw dla rolników

Wśród celów Agendy 2030 jest podwojenie wydajności rolnictwa oraz dochodów drobnych wytwórców żywności. Państwa powinny otoczyć szczególną troską wszystkich zajmujących się jej produkcją: rolników, pasterzy i rybaków. By producenci żywności mogli zająć się jej wytwarzaniem zgodnie z najnowszą wiedzą, konieczne jest zapewnienie im dostępu do edukacji. Z drugiej strony, ważne jest też bezpieczeństwo ekonomiczne rolników. W tym celu należy zapewnić im dostęp do rynków zbytu oraz wdrażać rozwiązania sprzyjające dywersyfikacji dochodów także z działalności pozarolniczej. Na poziomie międzynarodowym ważne jest m.in. ograniczenie niestabilnych cen żywności oraz zapobieganie restrykcją handlowym.

W celu zwiększenia potencjału rolnictwa państwa powinny też zapewnić uczciwy i sprawiedliwy dostęp do zasobów genetycznych. W tym celu należy tworzyć banki nasion oraz dbać o różnorodność genetyczną zwierząt hodowlanych. Ważne są też rządowe inwestycje w rolnictwo: wiejską infrastrukturę i technologie związane z produkcją żywności. Niestety globalny wskaźnik tych nakładów (AOI) od dekady nie zmienia się i wynosi około 0,28 i jest niższy niż w 2005 r., kiedy wynosił 0,39.

Każdy może mieć swój wkład w walkę z głodem. Warto dzielić się jedzeniem i unikać wyrzucania produktów spożywczych. Warto też wspierać tych producentów żywności, który produkują ją w sposób przyjazny dla środowiska. Zagrożeniem dla rolnictwa są zmiany klimatu i zanieczyszczenie środowiska, więc każde działanie przyczyniające się do obniżenia śladu węglowego, czy wzmacniające bioróżnorodność ma wpływ pośredni wpływ na walkę ze zjawiskiem niedożywienia.

[i] https://www.wfp.org/publications/global-report-food-crises-2021

[ii] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel2.html

[iii]https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5487/14/8/1/zasieg_ubostwa_ekonomicznego_w_polsce_w_2020_roku.pdf

[iv] https://bankizywnosci.pl/glod-to-nie-bajka-do-800-tysiecy-osob-potrzebujacych-w-calej-polsce-juz-za-chwile-trafi-pomoc-zywnosciowa/

[v] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel2.html