Agenda 2030. Perspektywy dla globalnej edukacji
Taka będzie przyszłość ludzkości, jakie jej młodzieży chowanie – ta parafraza słynnych słów z aktu fundacyjnego Akademii Zamojskiej z roku 1600 dobrze oddaje troskę twórców Agendy 2030 o stan światowego szkolnictwa. Dokument zatwierdzony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, jako zbiór celów do osiągnięcia do roku 2030, w czwartym punkcie zawiera wytyczne dotyczące kształcenia młodych pokoleń.
Światowi przywódcy w rezolucji z 2015 roku zobowiązali się zapewnić chłopcom i dziewczętom nieodpłatny dostęp do dobrej jakościowo edukacji przedszkolnej, podstawowej i ponadpodstawowej. Nacisk kładziony jest na wczesny próg wejścia w nauczanie zorganizowane. Badania pokazują, że uczniowie, którzy uczęszczali do przedszkola, radzą sobie lepiej na kolejnych etapach zdobywania wiedzy[i]. Udział w zajęciach przedszkolnych jest coraz bardziej powszechny na świecie. Największy skok zanotowano w Afryce Północnej, gdzie w latach 2005-2018 uczestnictwo we wczesnej edukacji wzrosło z 29 proc. do 54,9 proc[ii]. Liderami w tej dziedzinie jest Ameryka Łacińska (95,8 proc.) oraz Europa (94.9 proc)[iii].
Dobra edukacja to lepsza praca i ratunek dla Ziemi
W przypadku edukacji na poziomie wyższym, zawodowym i technicznym celem jest nie tylko jej wysoki poziom, równy dostęp dla kobiet i mężczyzn, ale też przystępność cenowa, tak by nie wykluczać osób gorzej sytuowanych. Edukacja na uczelniach powinna nadążać za potrzebami rynku pracy i rozwijać umiejętności, które pozwolą zdobyć godziwą pracę.
Sygnatariusze Agendy 2030 zwracają również uwagę na wartości przekazywane w szkole. Wśród nich jest promowanie zrównoważonego stylu życia i edukowanie na temat zrównoważonego rozwoju. Świadomość ta jest kluczowa dla stanu globalnego środowiska. Młodzi obywatele świata powinni zdobyć wiedzę na temat równości płciowej, praw człowieka, rozwiązywania konfliktów w pokojowy sposób oraz doceniania różnorodności kulturowej.
Polska na kursie do spełniania edukacyjnych celów Agendy 2030
Polska od 2010 roku znacząco poprawiła wskaźniki dotyczące edukacji przedszkolnej. W 2018 roku objętych nią było 93 procent dzieci, przy 76 proc. osiem lat wcześniej[iv]. Polscy piętnastolatkowie dobrze wypadli w międzynarodowym badaniu kompetencji PISA w 2018 roku. Nasza młodzież zajęła 10. Miejsce, na 79 państw, pod względem czytania ze zrozumieniem i umiejętności matematycznych. Cieszyć może niska liczba osób w wieku 18-24 lata, które nie kontynuowały nauki. W 2019 roku dane te dotyczyły 7 proc. w przypadku chłopców i niespełna 4 proc. w przypadku dziewczyn. Wyniki te są jednymi z najniższych w Unii Europejskiej[v].
Zdecydowanie gorzej na tle innych krajów europejskich wypada za to edukacyjna aktywność dorosłych Polaków. Udział w kształceniu się i doszkalaniu po 25 roku życia waha się między 4-5 proc. populacji. Średnia dla Unii Europejskiej wynosi ponad dwa razy tyle. Dla porównania w Danii w 2015 udział ten sięgał powyżej 31 proc. dorosłych[vi]. Gorzej mieszkańcy Polski prezentują się pod względem kompetencji cyfrowych, które w obecnych czasach są niezbędne do uczestnictwa w życiu społeczno-gospodarczym. Podstawowe umiejętności cyfrowe posiada 44 proc. Polaków, podczas gdy średnia dla Europy wynosi 58 procent[vii].
Jak uczynić szkołę lepszą?
Do poprawy wskaźników edukacyjnych niezbędne są inwestycje w przystosowanie szkół do wymogów współczesności, tak by uwzględniały potrzeby dzieci, młodzieży oraz osób niepełnosprawnych. Problemy z dostępem do nowoczesnych narzędzi edukacyjnych obnażyła pandemia COVID-19. Zamknięcie szkół na całym świecie i przerzucenie się na naukę zdalną wykluczyło z lekcji co najmniej jedną trzecią wszystkich uczniów (463 milionów dzieci)[viii].
Szkoła powinna być miejscem bezpiecznym i sprzyjającym atmosferze nauki. By tak się stało potrzeba wykwalifikowanych nauczycieli, których liczba powinna odpowiadać potrzebom edukacyjnym. W Polsce pomału uwidacznia się problem z zastępowalność kadr. Średni wiek nauczycieli rośnie. W roku szkolnym 2017/2018 wynosiła 43,9 lat, w kolejnym zaś już 44,1 lata[ix]. Eksperci zwracają uwagę, że zawód nauczyciela jest mało atrakcyjny dla absolwentów kierunków pedagogicznych[x].
Edukacyjna misja firm
Również firmy mogą włączyć się w realizacje edukacyjnych celów Agendy 2030 np. poprzez tworzenie nowoczesnych usług edukacyjnych, stypendia, czy organizując szkolenia dla pracowników. Bank BNP Paribas aktywnie wspiera realizację czwartego celu Agendy 2030 na wiele sposobów. Akcja „Samodzielniak” wprowadza dzieci w świat finansów. Z kolei najzdolniejsi absolwenci szkół podstawowych z mniejszych miejscowości mogą ubiegać się w ramach programu stypendialnego „Klasa” o wsparcie w kontynuowaniu edukacji w najlepszych liceach. BNP Paribas włączył się również w akację „Patronki”, która zachęca szkoły do wybierania wybitnych kobiet na swoje patronki Dzięki temu dziewczynki poznają historię bohaterek, które mogą stanowić dla nich inspirację.
Warto też samemu otworzyć się nad ideę nauki przez całe życie. Takie podejście nie tylko ułatwi dopasowanie się do potrzeb rynku pracy, ale też pozwoli zrozumieć zmieniający się świat. A przede wszystkim zmniejszy poziom lęku związany z podejmowaniem nowych wyzwań.
To nie wszystkie naszej inicjatywy, które służą realizacji Agendy 2030 przez Bank BNP Paribas. Więcej informacji o naszych działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju znajdziesz na stronie internetowej: www.bnpparibas.pl/razemzmieniamy
[i] https://pisa.ibe.edu.pl/2020/09/29/znamy-glowne-wnioski-z-v-tomu-analiz-wynikow-badania-pisa-2018/
[ii] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel4.html
[iii] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel4.html
[iv] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel4.html
[v] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel4.html
[vi] https://kampania17celow.pl/cel-4-dobra-jakosc-edukacji/
[vii] https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/cel4.html
[viii] https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/wiadomosci/raport-unicef-co-najmniej-1-3-uczniow-na-swiecie-nie-ma-dostepu-do-nauki-zdalnej-podczas-zamkniecia-szkol-z-powodu-covid-19
[ix] https://glos.pl/nauczyciele-sie-starzeja
[x] https://www.prawo.pl/oswiata/braki-kadrowe-w-oswiacie-w-2021-r,508746.html
