Intercyzy, czyli umowy małżeńskie

Zawarcie małżeństwa niesie wiele zmian, ponieważ wiąże się nie tylko ze zmianą sytuacji osobistej dwojga ludzi, ale rodzi skutki w sferze majątkowej. Wiele osób rozważa podpisanie intercyzy. Czym ona jest i jakie skutki za sobą niesie? O tym przeczytacie w naszym artykule.

Punkt wyjścia – wspólność ustawowa małżeńska

Przed zawarciem związku małżeńskiego przyszli małżonkowie dysponują odrębnymi majątkami osobistymi, do których należą przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (tzw. wspólność ustawowa), która obejmuje zasadniczo pobrane przez małżonków wynagrodzenia lub  dochody z innej działalności oraz dochody z majątku wspólnego, a także dochody z majątku osobistego każdego małżonków (np. przychód z najmu nieruchomości zakupionej przed ślubem). Jest to tak zwany majątek wspólny małżonków, do którego zaliczamy również przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, z dochodów pobranych w trakcie trwania małżeństwa.

Gdy małżonkowie podejmą decyzję, że w ich małżeństwie będzie obowiązywał domyślny majątkowy ustrój małżeński (wspólność małżeńska), powinni stosować się do ustalonych zasad zarządu majątkiem wspólnym. Małżonkowie są więc zobowiązani m.in. do współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności do udzielania sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym oraz o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Mogą także sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Na część czynności z kolei konieczna jest zgoda drugiego małżonka (np. darowizny z majątku wspólnego).

Majątek osobisty małżonków

Zawarcie małżeństwa nie oznacza, że majątki osobiste małżonków nagle przestają istnieć. Przeciwnie, zarówno mąż jak i żona zachowują swoje majątki osobiste, do których oprócz przedmiotów majątkowych nabytych przed zawarciem małżeństwa wchodzą również m.in. przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis, darowiznę (o ile spadkodawca lub darczyńca nie postanowią inaczej), przedmioty które służą wyłącznie do zaspokajania potrzeb osobistych jednego z małżonków, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać wyłącznie jednej osobie.

Pełną listę składników majątku osobistego małżonków znajdziemy w art. 33 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Inne ustroje majątkowe małżeńskie

Wspólność ustawową należy uznać za podstawowy ustrój majątkowy małżeński, który trwa, chyba że małżonkowie inaczej postanowią. Aby uregulować umowny sposób ustroju majątkowego pomiędzy małżonkami konieczne jest zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego (inaczej umowa będzie nieważna). Taka umowa może zostać zawarta przed wstąpieniem w związek małżeński, ale może być również zawarta w trakcie trwania małżeństwa.

Co ważne, majątkową umowę małżeńską można zmienić albo w razie potrzeby rozwiązać.

Intercyza – rozwiązanie popularne czy rozsądne?

W polskim społeczeństwie intercyzy są coraz bardziej popularne i traktowane jako wyraz rozsądku. Bardzo często powodem zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej jest prowadzona przez jednego z małżonków działalność gospodarcza, która wiąże się ze zwiększonym ryzykiem finansowym. W przypadku wspólności ustawowej, mamy do czynienia ze wspólną odpowiedzialnością za długi, więc zawarcie intercyzy jest sposobem na zabezpieczenie tych ryzyk.

W drodze umowy majątkowej małżeńskiej możemy rozszerzyć albo ograniczyć wspólność ustawową. W sytuacji umowy skutkującej rozszerzeniem wspólności majątkowej małżeńskiej, należy pamiętać o ograniczeniach wynikających z art. 49 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który zawiera katalog składników majątkowych, na które nie można rozszerzyć wspólności majątkowej małżeńskiej.

Kolejną z możliwości jest zawarcie umowy, która będzie skutkować wprowadzeniem rozdzielności majątkowej, która polega na tym, że każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później i każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem samodzielnie.

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków

Następną z możliwości jest ustanowienie pomiędzy małżonkami rozdzielności z wyrównaniem dorobków. Za dorobek każdego z małżonków uważa się wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej.

Po ustaniu rozdzielności majątkowej ten małżonek, którego dorobek jest niższy w porównaniu do dorobku drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków np. przez zapłatę. Takie rozwiązanie ma na celu zniwelowanie różnic między majątkami małżonków w sytuacji gdy np. żona zajmowała się prowadzeniem domu, wychowaniem dzieci i w tym czasie nie pracowała zawodowo.

Małżonkowie mają wpływ na ukształtowanie wzajemnych relacji majątkowych w małżeństwie na wiele sposobów, w zależności od stanu finansów, potrzeb własnych oraz rodziny, którą tworzą.

Sprawdź także: