Jak działają fundusze akcji?

Czy fundusze akcji są dobrym sposobem na inwestowanie? Tak, o ile wiesz, jak z nich korzystać. Czym tak naprawdę są te fundusze i w jaki sposób działają? Od czego zależy ich wartość? Jak inwestować w nie z głową, by nie być rozczarowanym?

Za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych możemy pomnażać pieniądze na wiele różnych sposobów. Jednym z nich jest zarabianie na wzroście cen akcji notowanych na giełdach. Aby dobrze zrozumieć, jak działają fundusze akcji, zacznijmy od odpowiedzi na pytanie:

Czym właściwie są akcje?

Akcje to papiery wartościowe, oznaczające w uproszczeniu prawo ich posiadacza do współwłasności spółki, która te akcje wyemitowała. Fundusz inwestycyjny kupując akcje na giełdzie, staje się pełnoprawnym właścicielem „kawałka” konkretnej firmy, co daje mu prawo do udziału w zyskach generowanych przez tę firmę. Zatem i my – nabywając jednostki uczestnictwa w danym funduszu – stajemy się pośrednio właścicielami wielu firm, których akcje trafiły do portfela funduszu.

Co ciekawe – o ile cena danej akcji zależy w długim terminie od wartości firmy, to w krótszych okresach może od tej wartości bardzo odbiegać. Dlaczego?

Firma emituje akcje, a pozyskany w ten sposób kapitał inwestuje w rozwój swojej działalności. Jeśli wszystko idzie dobrze, firma wciąż funkcjonuje, rozwija się, wypracowuje zyski, a jej wartość stopniowo rośnie. Jeśli jednak jej działalność nie idzie po naszej myśli – zyski spadają, firma przynosi straty, a jej wartość maleje.

W tym samym czasie akcje tej spółki są notowane na giełdzie, a ich cena zależy przede wszystkim od starcia dwóch sił: popytu
i podaży. Jeżeli chętnych do kupna danej akcji jest wielu, jej cena wzrasta. Gdy wielu posiadaczy akcji chce je sprzedać – cena spada. Z tego powodu ceny mocno się wahają – raz w górę, a raz w dół – często bez względu na to, co rzeczywiście dzieje się w danej firmie.

Spółka może być w świetnej kondycji, zawierać intratne kontrakty, prowadzić rentowne inwestycje, a cena jej akcji na giełdzie spada, bo… np. w USA Prezydent Donald Trump wysłał niepokojącego tweeta. Albo firma może uginać się pod niespłacalnymi długami, a jej akcje mogą wystrzelić w górę pod wpływem plotki, że ktoś chce ją przejąć.

Inwestorzy giełdowi podejmują decyzje głównie w oparciu o to, co faktycznie dzieje się w danej spółce, ale w praktyce ich oczekiwania są często mylne, a decyzje błędne. Do tego dochodzą emocje i plotki, co sprawia, że giełda jest jak wahadło, które stale odchyla się od nieuzasadnionego optymizmu (co sprawia, że ceny akcji są zbyt wysokie) do przesadnego pesymizmu (gdy akcje są zbyt tanie).

W długim okresie, wartość akcji zależy przede wszystkim od wartości firmy. Jednak w krótkim okresie może się bardzo gwałtownie zmieniać w różnych kierunkach. Właśnie dlatego inwestowanie w fundusze akcji ma największy sens w długim okresie: co najmniej 5-8 lat.

Fundusze akcji najbardziej nadają się do spokojnego, systematycznego budowania kapitału na bardziej odlegle cele. A ponieważ łatwiej jest inwestować i konsekwentnie trzymać się strategii, gdy rozumiemy działanie funduszy, przyjrzyjmy im się bliżej.

Na czym polega działanie funduszy akcji?

Wartość każdego funduszu zależy od tego, co ma on w swoim portfelu. W przypadku funduszy akcji do portfela trafiają właśnie akcje, a sporadycznie również inne udziałowe papiery wartościowe, jak kwity depozytowe i prawa do akcji.

Wybierając taki fundusz akcji musisz pamiętać, że nawet w okresie gwałtownych spadków na giełdach, w portfelu zawsze będą akcje. Zarządzający funduszem nie będzie w czasie bessy „uciekał do gotówki” i nie będzie mógł zapobiec stratom. Zadaniem funduszu akcji jest inwestowanie w akcje, bez względu na to, czy mamy do czynienia z hossą czy bessą. Dlatego nie można oczekiwać, że fundusz akcji będzie przynosić zysk w każdym roku.

Jakie są zatem korzyści związane z inwestycją w fundusze akcji?

• Dywersyfikacja – w uniwersalnych funduszach znajdują się akcje kilkudziesięciu, a czasami nawet 100 spółek. Nawet gdy któraś upadnie, to z punktu widzenia całego portfela ma to niewielkie znaczenie. Dodatkowo podział środków pomiędzy kilka różnych funduszy akcji nie uzależnia wyników naszej inwestycji od sukcesu tylko jednego zarządzającego.
• Możliwość inwestowania niewielkich kwot – dostęp do tak zdywersyfikowanego portfela akcji jest możliwy już od pierwszej, niewielkiej wpłaty, często niższej niż cena pojedynczych akcji niektórych spółek.
• Pogłębiona analiza – zarządzający i analitycy z TFI na bieżąco śledzą, co dzieje się w spółkach, spotykają się z zarządami
  i na tej podstawie decydują, czy kupować ich akcje czy je sprzedawać. Przeciętnemu inwestorowi trudno o dostęp do takich informacji.
• Płynność – inwestując w akcje niektórych spółek mogą pojawić się trudności z ich sprzedaniem, gdyż niewielu inwestorów nimi handluje. W dobrze zarządzanym funduszu dba się o to, aby niepłynnych inwestycji było jak najmniej.
• Zarządzanie ryzykiem – jak choćby ryzykiem koncentracji w pojedynczych spółkach czy wspomnianym już wcześniej ryzkiem płynności, co pomaga zapobiegać niekontrolowanym stratom.
• Dostęp do wielu różnych rynków – na przykład w przypadku funduszy inwestujących za granicą, mamy dostęp do największych firm notowanych na rynkach tj. USA, Europa Zachodnia czy Rynki Wschodzące.

Oczywiście fundusze mają też swoje wady

Po pierwsze – nie wszystkie dostarczają wymienionych powyżej korzyści. Wśród ogromnej liczby kilkuset funduszy dostępnych na polskim rynku są również takie, które starając się osiągnąć spektakularne wyniki, nadmiernie ryzykują pieniędzmi inwestorów.

Po drugie – opłaty związane z inwestycjami w fundusze akcji w Polsce są bardzo wysokie. Pierwsza grupa to opłaty manipulacyjne, które pochłaniają od 1 proc. do nawet 5 proc. wpłaconego kapitału. W dzisiejszych czasach ponoszenie tych opłat to jednak zbędny wydatek, gdyż na platformach internetowych można zakupić jednostki większość funduszy bez takich opłat. Drugą grupą opłat są wysokie opłaty za zarządzanie funduszem. Obecnie wynoszą one zwykle ponad 3 proc. w skali roku. Wynik osiągnięty przez zarządzającego danym funduszem jest pomniejszany w każdym roku o taką właśnie wartość. Warto wspomnieć, że opłaty za zarządzanie funduszem będą odgórnie ograniczane od 2019 r. z uwagi na implementację dyrektyw unijnych („Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie maksymalnej wysokości wynagrodzenia stałego TFI za zarządzanie FIO i SFIO”) do 2% od dnia 1 stycznia 2022 r.

Na czym polega zdrowe podejście do inwestowania w fundusze akcji?

Akcje to „fragmenty firm”. Przedsiębiorstwa rozwijają się, inwestują, przynoszą zyski lub straty. Z czasem część z nich skutecznie powiększa swoją wartość. Chcąc zarabiać na tym wzroście wartości, część swojego portfela warto ulokować w akcjach.

Jednak wzrost wartości firm wymaga czasu. W naturalny sposób taka inwestycja ma więc charakter długoterminowy. Dlatego do funduszy akcji wpłacaj tylko te środki, których na pewno nie będziesz potrzebować w ciągu najbliższych lat. Im dłuższy jest twój horyzont inwestycyjny, tym większa szansa na dobre wyniki.

Akcje są notowane na giełdzie i podlegają ludzkim emocjom, nastrojom i błędnym decyzjom. Dlatego ich cena bardzo się waha. W długim terminie takie wahania nie mają większego znaczenia.

Kluczem do sukcesu jest konsekwencja. Wpłacaj systematycznie nawet niewielkie kwoty. Wiele osób zwiększa swoje wpłaty do funduszy akcji po okresach silnych wzrostów, a przestaje wpłacać, gdy wyceny funduszu spadają. Takie podejście nie jest racjonalne. Dla inwestora długoterminowego takie spadki powinny być traktowane analogicznie do przeceny w sklepie. Właśnie wtedy warto zrobić większe zakupy!

Autor: THINKTANK, 19.12.2018 r.