System emerytalny w Polsce. Jak działają jego filary?
Ta informacja nie jest ofertą w rozumieniu Kodeksu cywilnego i stanowi materiał reklamowy. Więcej szczegółów znajdziesz w placówkach BNP Paribas Bank Polska S.A. oraz na stronie internetowej bnpparibas.pl. Zawarte w artykule linki przekierowują na stronę Banku BNP Paribas w zakresie wskazanego produktu oferowanego przez ww. bank.
Planowanie emerytury jest niezbędne, aby zapewnić sobie bezpieczną przyszłość finansową. Obowiązujący w Polsce system emerytalny opiera się na 3 filarach. Polega tym samym nie tylko na obowiązkowych składkach, ale także dobrowolnym korzystaniu z licznych instrumentów finansowych. Zanim podejmiesz decyzję o tym, jak gromadzić środki na emeryturę, przybliżymy Ci zasady działania każdego z filarów.
Podstawa, czyli pierwszy filar
To element obowiązującego systemu, o jakim słyszymy najczęściej. 1 filar emerytalny opiera się na obowiązkowych składkach, które są pobierane od Twojej pensji. Trafiają one do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na Twoje indywidualne konto. Ten natomiast ma gwarantować wypłatę emerytury, kiedy już osiągniesz odpowiedni wiek.
To, jak wysoka jest składka emerytalna, zależy od tego, ile zarabiasz i wynosi 19,52% pensji brutto, przy czym z Twojego wynagrodzenia na jej poczet potrąca się jedynie 9,76% – reszta leży po stronie przedsiębiorcy. Warto śledzić, czy składki są regularnie odprowadzane. Pozwoli Ci to uniknąć luk w historii emerytalnej. Pamiętaj, że pierwszy filar to podstawowa forma zabezpieczenia finansowego, kiedy osiągniesz wiek emerytalny i stanowi kluczowy element w polskim systemie emerytalnym.
Poznaj sposoby oszczędzania na emeryturę →
Oszczędzanie w ramach drugiego filaru
To, z czego możesz sobie nie zdawać sprawy, jest to, że Twoja składka emerytalna nie musi trafiać w całości do ZUS. Co więcej, nawet w takim wypadku może zostać podzielona. I to właśnie tak podzielone fundusze mogą być rozdysponowane także na drugi filar emerytalny. Z czego dokładnie się on składa?
Pierwszym elementem jest subkonto w ZUS, które automatycznie utworzone zostaje razem z kontem w ZUS dla osób urodzonych po 1968 r. Trafia na nie część środków ze składki emerytalnej. Podział ten wygląda w ten sposób: na konto ZUS wpływa 12,22%, na subkonto 7,3%. Ważne jest jednak to, że środki zgromadzone w ramach tego drugiego, w razie śmierci osoby odprowadzającej składki, rozwodu, unieważnienia małżeństwa, umownego wyłączenia/ograniczenia wspólności ustawowej czy ustania wspólnoty majątkowej są dzielone, podlegają również dziedziczeniu.
Kolejnym elementem drugiego filaru jest natomiast OFE, czyli otwarty fundusz emerytalny. Aby z niego korzystać, w ciągu 4 miesięcy od rozpoczęcia pierwszego zatrudnienia należy zapisać się do wybranego OFE. W takim wypadku składka emerytalna zostanie rozbita na 3 części: indywidualne konto ZUS – 12,22%, subkonto ZUS – 4,38%; OFE – 2,92%. Tym, czym różni się to rozwiązanie od dwóch poprzednich, jest to, że możesz wybrać instytucję, która takie konto będzie dla Ciebie prowadzić. Zgromadzone na nim środki będą też inwestowane, podlegają przy tym dziedziczeniu.
Trzeci filar emerytalny – Twoje oszczędzanie na przyszłość
Ostatni z filarów emerytalnych składa się natomiast z produktów proponowanych przez instytucje finansowe. Są one dobrowolne, masz więc pełną kontrolę nad tym, gdzie trafiają Twoje pieniądze i w jaki sposób są inwestowane. Bo to właśnie kwestia zarówno oszczędzania, jak i inwestycji zgromadzonych środków jest tutaj najistotniejsza. 3 filar emerytalny umożliwia Ci wybór pomiędzy jednym z 3 rozwiązań.
Pierwszym z nich jest IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne. Jeśli zdecydujesz się je otworzyć, rocznie możesz dokonać na nie wpłat w wysokości nieprzekraczającej 300% średniego miesięcznego wynagrodzenia w danym roku. Będą one inwestowane np. w , lokaty terminowe lub rachunki bankowe. Masz też prawo dokonać częściowego zwrotu pieniędzy w dowolnym momencie. Warto zauważyć, że z IKE bankowych będą naliczane odsetki w ramach tego samego konta.
Drugi to IKZE – Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Ten produkt różni się od IKE kilkoma elementami. Przede wszystkim rocznie wpłacone środki nie mogą przekroczyć limitu 120% lub 180% średniego miesięcznego wynagrodzenia – odpowiednio jeśli jesteś pracownikiem albo prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą. W tym wypadku możesz także korzystać z ulgi podatkowej, obniżając podatek dochodowy w rozliczeniu rocznym PIT.
Ostatnim produktem są Pracownicze Plany Kapitałowe PPK. To system organizowany przez pracodawcę, gdzie składki są wpłacane co miesiąc i pokrywane częściowo przez firmę oraz częściowo odciągane z Twojego wynagrodzenia. Ze strony państwa wpływa natomiast na indywidualne konto wpłata powitalna i coroczne dopłaty. Środki możesz wypłacić w dowolnym momencie, jednak, jeśli robisz to przed osiągnięciem wieku emerytalnego, musisz odprowadzić od nich podatek, nie możesz także otrzymać wpłat od państwa.
Masz pytanie o PPK? Poznaj odpowiedź!
Trzeci filar pozwala Ci więc samodzielnie zdecydować, jak przebiegać będzie Twoje oszczędzanie na emeryturę. Kluczowa jest jednak regularność we wpłatach i odpowiednie planowanie zwrotów, jeśli takie przewidujesz.
Jak dokonać wypłat z 2 i 3 filaru emerytalnego?
W przypadku 1 filaru kwestia uzyskania świadczenia emerytalnego po osiągnięciu uprawniającego do niego wieku jest oczywista. Możesz jednak nie wiedzieć, jak wygląda wypłata emerytury z 2 filaru. Jeżeli osiągniesz wiek emerytalny, a wcześniej środki nie zostały wypłacone np. ze względu na rozwód, są one uwzględniane w podstawie świadczenia emerytalnego. Co ważne środki z OFE jeszcze przed tym okresem są transferowane na subkonto w ZUS.
Jeśli natomiast chodzi o to, jak wypłacić pieniądze z 3 filaru, sprawa wygląda nieco inaczej. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, wypłaty możesz dokonać po wypełnieniu odpowiedniego wniosku lub automatycznie jeśli skończysz 70 lat. Natomiast chcąc wypłacić środki wcześniej, wymagana jest odpowiednia dyspozycja. Pamiętaj też w takim wypadku o konieczności odprowadzenia podatku.
