Zadłużenie finansowe. Jak wyjść z długów? Kiedy zacząć działać?

Zadłużenie może bardzo negatywnie wpłynąć na Twoją sytuację finansową, stać się problemem na lata. Długi będą też obciążeniem psychicznym. Co zrobić w razie kłopotów ze spłatą rat? Jak możesz uniknąć zadłużenia?

Jakie jest zadłużenie Polaków?

Sumaryczne zadłużenie konsumentów pod koniec 2020 r. przekroczyło 48 mld zł. Wprawdzie liczba osób, które zalegają z płatnościami spadła o ponad 26 tys. w porównaniu do 2019 r. (do 2,45 mln), ale ich łączne zobowiązania było o 2,4 mld zł wyższe w porównaniu do roku poprzedniego*.

Średnie zadłużenie wyniosło 19 556 zł. Oznacza to, że przeciętny dług był większy w stosunku do 2019 r. o 1154 zł. Zdecydowanie większe problemy finansowe mają mężczyźni. Ich długi sięgają 34,8 mld zł wobec 13,2 mld zł u kobiet.

Najbardziej zadłużeni są Polacy w wieku 46-55 lat. Mają do oddania 14,6 mld zł, czyli o 608 mln zł więcej niż w 2019 r. Grupą, która zaczęła najbardziej popadać w zadłużenie, są osoby młodsze, w wieku 36-45 lat. W ich przypadku dług urósł aż o 987 mln zł, do poziomu 14,3 mld zł. Lepiej radzą sobie za to osoby starsze. Polacy, którzy mają 65 lat i więcej, w 2020 r. zmniejszyli swoje zobowiązania finansowe o blisko 1 mld zł, do 4,4 mld zł.

Z badań wynika, że aż 33% osób ma problemy ze spłatą długów**. Z tej grupy jedna trzecia przyznaje, że ich sytuacja finansowa jest zła. Zaś 61,5% odczuwa przygnębienie z powodu występowania zaległości. Co więcej, jedna czwarta Polaków słabo kontroluje stan długów. Wśród nich ok. 30% zupełnie nie panuje nad zadłużeniem.

Spirala długów. Dlaczego trzeba jej unikać?

Spirala zadłużenia to potoczne określenie na sytuację, w której zaciągasz kolejne pożyczki, żeby spłacić poprzednie kredyty. Zachowanie płynności finansowej jest pozorne. Dlaczego?

Twoje długi de facto rosną. Do comiesięcznych wydatków dokładasz następne raty. Twój budżet staje się coraz bardziej obciążony. Ponadto w pewnym momencie nie będziesz mieć możliwości wystąpienia o kolejną pożyczkę.

Banki przed udostępnieniem Ci pieniędzy sprawdzają Twoją zdolność kredytową. Może dojść do sytuacji, że Twój wniosek spotka się odmową, bowiem instytucja finansowa uzna, że nie będziesz w stanie regulować rat. Możesz trafić do rejestru dłużników.

Co może się stać, jeśli Twoje długi będą coraz większe i nie będziesz podejmować działań, które pozwolą Ci wyjść z zadłużenia? W skrajnej sytuacji może dojść do skierowania przez wierzyciela sprawy do sądu, który może wydać nakaz zapłaty. Może dojść do egzekucji komorniczej. Twoje nieruchomości, ruchomości, konta bankowe oraz wynagrodzenie mogą zostać zajęte na poczet uregulowania długów.

Co świadczy o tym, że popadasz w zadłużenie?

W długi raczej nie popada się z dnia na dzień. Często jest to proces rozłożony w czasie. Zadłużenia się nawarstwiają, aż do momentu, w którym trudno nad nimi zapanować.

Co może świadczyć o tym, że Twoja sytuacja finansowa może wkrótce stać się niestabilna? W pierwszej kolejności może być to rezygnacja z oszczędzania, a także regularne korzystanie z odłożonych pieniędzy.

Zwróć uwagę na to, jak wygląda proporcja dochodów do zobowiązań. Jeśli co miesiąc ponad 40 proc. tego, co zarabiasz, wydajesz na spłatę rat, jest to poważny sygnał ostrzegawczy.

Jeśli nie zajmiesz się restrukturyzacją zadłużenia, może to doprowadzić do tego, że zacznie Ci brakować pieniędzy na rachunki. Ostatnim dzwonkiem jest sytuacja, w której z powodu zobowiązań musisz dalej się zadłużać, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby.

Spłata długów – od czego zacząć?

Jeśli zastanawiasz się, co zrobić, żeby zredukować wysokość zobowiązań, zacznij od podstaw. Przede wszystkim przelicz swój domowy budżet. Zweryfikuj, ile wydajesz na rachunki, produkty spożywcze, transport itp. Dodaj do tej kwoty wysokość zobowiązań.

Przejrzyj dokumenty związane z długami. Sprawdź, komu zalegasz pieniądze, w jakiej wysokości i jakie są terminy płatności. Przygotuj zestawienie rat oraz podsumuj, jakie są Twoje całkowite zaległości.

Do kogo zwrócić się o pomoc w sprawie zadłużenia?

Pamiętaj, że im szybciej zaczniesz działać w sprawie swojego zadłużenia, tym lepiej. Nie warto zwlekać z informowaniem instytucji, od której pożyczone zostały pieniądze, o tym, że możesz mieć problemy ze spłatą.

Miej na względzie, że wszelkie działania związane z uregulowaniem należności będą dodatkowo płatne. Do rosnących długów i odsetek dojdą jeszcze koszty związane z wysyłaniem monitów czy działalnością windykatora.

Do kogo zwrócić się o pomoc w kwestii zadłużenia? Do samego wierzyciela lub jego przedstawiciela, czyli w pierwszej kolejności najczęściej do samego banku. Jeśli nie wysłałeś do instytucji finansowej informacji, że spóźnisz się z uregulowaniem następnej raty, zapewne otrzymasz wezwanie do zapłaty należności w ciągu 30 dni. Od tego czasu masz 14 dni na złożenie wniosku o rozwiązanie sprawy i restrukturyzację zadłużenia.

Co będzie w sytuacji, w której się spóźnisz? Rozpocznie się proces windykacji, na początku tzw. miękkiej. Bank będzie starał się odzyskać pieniądze na drodze polubownej. Jeżeli nie będziesz reagować na monity, rozpocznie się tzw. windykacja twarda, która może polegać na przeprowadzaniu wywiadów środowiskowych czy wypowiedzeniu umowy (co będzie się wiązać z koniecznością natychmiastowej spłaty całej pożyczki). Ostatecznie sprawa może trafić do sądu.

Na każdym etapie masz możliwość nawiązania dialogu z wierzycielem. Im dłużej będziesz zwlekać, tym rozmowy będą trudniejsze, a warunki spłaty długu coraz mniej korzystne. Dla banku otwarte przedstawienie sytuacji finansowej i pokazanie tego, że chcesz się wywiązać ze zobowiązań, są czynnikami, które będą przemawiać na Twoją korzyść.

Jak spłacić zadłużenie?

Gdy nawiążesz dialog z bankiem w sprawie spłaty długu, możesz złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia. W dokumencie podajesz informację o wysokości zobowiązań, a także przyczynę, dla której powstały zaległości (utrata pracy, obniżenie dochodów, zdarzenie losowe itp.).

Bank może zaproponować kilka rozwiązań. Jednym z nich jest czasowe odroczenie spłaty rat. Przez wybrany okres nie będziesz płacić, co może Ci dać szansę na przykład na znalezienie nowej pracy i podreperowanie budżetu.

Inną opcją jest czasowe obniżenie raty lub przesunięcie okresu spłaty na późniejszą datę. W tym drugim przypadku miesięczne zobowiązania mogą zostać zmniejszone. Będziesz wprawdzie spłacać raty dłużej, ale będą one miały taką wysokość, żeby mieściły się w Twoim domowym budżecie. Jeżeli występowały u Ciebie trudności ze spłatą kredytu odnawialnego, powstałe w ten sposób zadłużenie możesz rozłożyć na raty.

Jeżeli masz kilka kredytów, możesz wnioskować o kredyt konsolidacyjny. Nie ma tu znaczenia, w jakim banku zaciągnięte były kredyty. Możesz połączyć kilka pożyczek od różnych instytucji w jedną. Jest to dobre rozwiązanie pod kilkoma względami. Po pierwsze, możesz wydłużyć spłatę długów i obniżyć comiesięczne zobowiązania. Po drugie, będziesz płacić tylko jedną ratę, łatwiej Ci więc będzie zapanować nad finansami.

W sytuacji, w której coraz trudniej Ci regulować zobowiązania, nie zwlekaj z kontaktem z bankiem. Szybkie działanie i polubowne rozwiązanie sprawy może Cię uchronić przed spiralą zadłużenia. Lepiej nie dopuszczać do sytuacji, która zakończy się egzekucją komorniczą lub koniecznością złożenia wniosku o upadłość konsumencką.

*Ubyło dłużników, wzrosły długi, krd.pl, 21.01.2021 [dostęp 12.02.2021], <https://krd.pl/Centrum-prasowe/Informacje-prasowe/2021/Ubylo-dluznikow–wzrosly-dlugi>

**Ze spłatą długów nie radzi sobie 30 proc. Polaków, wirtualnemedia.pl, 16.11.2020 [dostęp 12.02.2021], <https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/ze-splata-dlugow-nie-radzi-sobie-30-proc-polakow#>

Niniejszy materiał ma charakter reklamowy i informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Informacje zawarte w ww. materiale nie mogą być traktowane jako usługa doradztwa ani jako forma świadczenia pomocy prawnej.